โดย ศ.ดร.พิเชษฐ์ วิริยะจิตรา

เมื่อ 30 ปีที่แล้วคณะนักวิจัยที่ผมเป็นผู้ประสานงานอยู่ได้เริ่มทำงานวิจัยเกี่ยวกับคุณสมบัติของ ผลมังคุด ประมาณ 9 ปีต่อมา เราจึงประสบความสำเร็จ ค้นพบคุณสมบัติเอนกอนันต์ของสารในมังคุด ซึ่งได้เผยแพร่ให้คนไทยได้ทราบผ่านสื่อมวลชน วิทยุ โทรทัศน์ และหนังสือพิมพ์หลายฉบับ

หลังจากที่ได้มีการทดสอบจนกระทั่งแน่ใจว่า GM-1 นั้นมีความปลอดภัยที่จะใช้ต่อได้ในระยะยาว จึงได้นำ GM-1 มาผสมใน เครื่องสำอาง แล้วทดสอบกับอาสาสมัครที่สภาพผิวมีปัญหาเรื้อรัง ทั้งในประเทศไทยและเยอรมัน อาทิ สิวอักเสบและผิวหยาบ กร้านพบว่า สภาพผิวดีขึ้นตามลำดับ เมื่อใช้เจลและสบู่ล้างหน้า และกว่า 85% มีสภาพผิวดีขึ้นมาก เมื่อใช้เจลบำรุงผิวร่วมด้วย ผลการวิจัยนี้ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องจนเกิดเป็นอุตสาหกรรมเครื่องสำอางในประเทศไทย ที่ช่วยแก้ปัญหาของผู้มีปัญหา ของผิวหน้าจากสิวและความหยาบกร้านทั้งชาวไทยและต่างชาติ

สรุปงานวิจัยที่ได้ทำสำเร็จในช่วงปี 2521-2531 ดังนี้

1. สามารถแยกสารบริสุทธิ์จำนวนมาก ศึกษาโครงสร้างทางเคมีและสรรพคุณ ในการระงับการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus ทั้งชนิดธรรมดาและ ที่ดื้อต่อยา penicillin และ methicillin
2. หนึ่งในสารบริสุทธิ์นี้คือ GM-1 ซึ่งมีประสิทธิภาพฆ่าเชื้อโรคได้ดีเยี่ยมเท่ากับยาปฏิชีวนะราคาแพง ที่ต้องสั่งเข้าจากต่างประเทศ คือ vancomycin
3. GM-1 สามารถระงับการเจริญของเชื้อราได้หลายชนิดที่เป็นต้นเหตุของโรคผิวหนัง
4. GM-1 มีความปลอดภัยเท่าๆ กับยาแอสไพริน ปลอดภัยกว่ายาพาราเซตามอลและ ปลอดภัยกว่าสารที่ให้รสเปรี้ยวในส้มถึง 5 เท่า
5. ครีมที่ผลิตขึ้นโดยมี GM-1 เป็นส่วนประกอบรักษาแผลหนองได้ดีเยี่ยม
6. GM-1 ระงับการอักเสบได้ดีกว่าแอสไพริน 3 เท่า และสามารถลดอาการปวดได้ด้วย

ครีม GM-1 สามารถใช้ลดจุด และรอยด่างดำบนใบหน้า

นับจากวันนั้น ถึงวันนี้ คณะนักวิจัยของเราก็ดำเนินการวิจัยต่อเนื่องตลอดมา ในขณะเดียวกันนักวิจัยไทย และต่างชาติอีกหลายคณะได้ทำการวิจัย เกี่ยวกับมังคุดด้วย สรุปสรรพคุณของสารจากผลมังคุดได้แน่ชัดจนถึงปัจจุบัน ดังนี้

1. ไม่เพียงไประงับการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย แต่ยังมีประสิทธิภาพ ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้เทียบเท่ากับยาปฏิชีวนะราคาแพง
2. ป้องกันและต้านการอักเสบได้โดยมีประสิทธิภาพถึง 3 เท่าของแอสไพริน
3. ระงับอาการปวด และลดอาการแพ้ได้
4. ต้านอนุมูลอิสระได้ดี ช่วยระงับการเกิดโรคหัวใจ ซึ่งเกิดจาก LDL Cholesterol Oxidation 
5. ในการทดสอบในหลอดทดลอง สารจากมังคุดระงับการเจริญและฆ่าเซลล์มะเร็งจากเต้านม มะเร็งในเม็ดเลือด มะเร็งในตับ มะเร็งในไต มะเร็งในทางเดินอาหารและมะเร็งในปอดได้
6. ระงับการเจริญของเชื้อวัณโรคในหลอดทดลองได้
7. ระงับการขยายตัวของเชื้อ HIV ในหลอดทดลองได้
8. เพิ่มความสามารถของเม็ดเลือดขาวในการกำจัดสิ่งแปลกปลอมและเแบคทีเรีย (Phagocytic activity) 
9. ล่าสุด คณะนักวิจัยของเราพบว่าGM-1ซึ่งเป็นสารจากมังคุดสารหนึ่งสามารถระงับการเสื่อมสลายของ กระดูกอ่อน (cartilage) ได้อย่างดีมาก รายละเอียดเหล่านี้ ปรากฎในรายงานการวิจัยที่รวบรวมไว้ท้ายนี้แล้ว

สารในมังคุดที่แสดงประสิทธิภาพที่กล่าวมาแล้วมีอยู่ 2 กลุ่มคือ polysaccharides และ xanthones ในช่วงปี ค.ศ. 2005 - 2006 บริษัทอเมริกันบริษัทหนึ่งจำหน่ายน้ำมังคุดโดยใช้การตลาดควบคู่กับ รายงานผลการวิจัยสรรพคุณมังคุด ที่ดำเนินการโดยนักวิทยาศาสตร์ไทย เป็นส่วนใหญ่ ได้รวมมูลค่า 1,000 ล้านดอลลาร์ (40,000 ล้านบาท) และผู้ใช้ผลิตภัณฑ์ต่างได้รับประโยชน์จากสรรพคุณ ของผลิตภัณฑ์นี้ในการ เสริมสุขภาพ ปัจจุบันนักวิจัยผลิตภัณฑ์ธรรมชาติทั่วโลกจึงยอมรับกันว่า xanthones เป็นสารธรรมชาติที่มีศักยภาพสูงในการช่วยเสริม สร้างสุขภาพและแก้ไขปัญหาสุขภาพ

อย่างไรก็ตามคณะนักวิจัยของเราอยากให้ผู้บริโภคได้ตระหนักว่า สารกลุ่ม xanthonesในผลมังคุด มีอยู่ทั้งสิ้นกว่า 40 ชนิด แต่มีเพียงบางชนิดเท่านั้นที่เป็นประโยชน์ บางชนิดนอกจากจะไม่มีประโยชน์แล้ว ยังอาจมีโทษในเชิงก่อให้เกิดผลข้างเคียงด้วย และสารที่เป็นประโยชน์หากใช้น้อยไปก็จะไม่แสดงสรรพคุณ และเมื่อใช้มากไปก็อาจจะเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้นการนำ xanthones ไปใช้ในการเสริมสร้างสุขภาพ และแก้ไขปัญหาสุขภาพ จึงจำเป็นต้องใช้ให้ถูกต้องและใช้ในปริมาณที่เหมาะสมเท่านั้น

แก้ไขราคามังคุดด้วยวิทยาศาสตร์ควบคู่กับการตลาด ในฤดูกาลผลิตมังคุดปี 2550 ที่ผ่านมานี้ ผลผลิตมังคุดมีมากผิดปกติ ทั้งปีเกินกว่า 235,000 ตัน ผลผลิตมีมากน่าจะเป็นเรื่องที่ดีสำหรับชาวสวน เพราะจะได้มีรายได้มากขึ้นจากน้ำพักน้ำแรง ในการเฝ้าระวังดูแลต้นมังคุดมาตลอดทั้งปี ทว่าเหตุการณ์กลับเป็นไปในทิศทางตรงกันข้าม

ช่วงเวลาที่มังคุดออกผล เป็นช่วงเวลาสั้นๆ ทางฝั่งตะวันออกของประเทศ ตั้งแต่ระยอง จันทบุรี ลงไปถึงตราด ผลผลิตออกมาในช่วงเมษายนถึง กรกฎาคม ทางใต้ตั้งแต่ชุมพรลงไปผลผลิตออกมาในช่วงกรกฎาคม ถึงกันยายน พอผลผลิตออกมาชาวสวนก็ต้องรีบเก็บ รีบระบายออกก่อนที่มังคุด จะเสีย จะแข็ง

ยิ่งผลมังคุดคงสภาพดีอยู่ได้เพียงระยะเวลาอันสั้น ยิ่งต้องพยายามระบายขายออกอย่างเร่งรีบแต่ด้วยการขาดระบบการจัดการระบายขายออก ที่มีประสิทธิภาพ จึงเกิดสภาวะมังคุดล้นสวน และด้วยการขาดระบบการยืดอายุคงสภาพของมังคุดจึงเกิดการเน่าเสียของมังคุดทุกข์ของชาวสวนมังคุด จึงมีมากมหันต์ในช่วงเวลาการผลิตมังคุดปีที่ผ่านมา

ในจังหวัดระยอง ชาวสวนนำผลไม้มาเทขายรวมกันในตลาด ราคาเพียง กก.ละ 5 บาท ในเดือนมิถุนายน เดือนต่อมาในจังหวัดนครศรีธรรมราช ชาวสวนนำมาขายในราคาเพียง กก.ละ 3 บาท เกือบเท่ากับค่าแรงงานที่ใช้ในการเก็บ ชาวสวนจำนวนไม่น้อย จึงเลือกที่จะไม่เก็บผลทิ้งให้เน่าเสีย คาสวนนั่นเอง

ในช่วงที่ชาวสวนมีความทุกข์ใจนี้เอง ผมเกิดความรู้สึกผิดว่า ผมได้ละเลยในการใช้ผลงานวิจัยของเราที่เกิดจากผลมังคุดมาใช้ในการบรรเทา และแก้ไขปัญหาความทุกข์ร้อนของชาวสวนมังคุด จึงได้ตั้งปณิธานว่าจะเริ่มวางโครงการแปรรูปผลมังคุดให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่เก็บได้ข้ามปีและ มีคุณค่าเพิ่มมากขึ้นจำหน่ายให้

ผู้บริโภคได้ใช้อย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้บริโภคในต่างประเทศ โดยจะเริ่มทำเป็น โครงการนำร่องในปี 2551 นี้ ประมาณว่าจะใช้มังคุด 1,000 ตัน และเมื่อประสบความสำเร็จ ก็จะเพิ่มปริมาณการผลิตขึ้นเป็น 10-20 เท่าในปีต่อไป และเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ จนสามารถแก้ไขปัญหา มังคุดล้นตลาด และในที่สุด อาจจะต้องหามาตรการเพิ่มผลผลิตมังคุด โดยให้สามารถเก็บผลผลิตมังคุดได้ปีละ 2 รอบ

งานเช่นนี้ไม่ใช่เป็นความรับผิดชอบของนักวิทยาศาสตร์โดยตรง และก็ไม่ใช่หน้าที่ของบริษัท เอกชน แต่ควรจะเป็นหน้าที่ของภาครัฐ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกระทรวงเกษตรฯและกระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ

เป็นที่น่ายินดีว่ากรมส่งเสริมการเกษตรก็ได้มีแผนงานในการส่งเสริมและพัฒนามังคุดอยู่แล้ว ทั้งระยะสั้นและระยะยาว หลังจากที่ได้ศึกษา และสอบถามการปฎิบัติงานในแผนการพัฒนามังคุด ของกรมส่งเสริมการเกษตรแล้ว เราเกิดความรู้สึกว่าประสบการณ์การวิจัยที่คณะวิจัยของเรา ได้ดำเนินการต่อเนื่องมา 30 ปี จะมีส่วนช่วยในการช่วยให้มีการพัฒนา ด้วยข้อมูลความรู้ทางวิชาการ ได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด ในขณะเดียวกัน ความคุ้นเคยของเราที่ดำเนินธุรกิจเกี่ยวกับ การสร้างอุตสาหกรรมจากผลิตภัณฑ์ธรรมชาติให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่ส่งออกไปจำหน่ายในต่างประเทศ จะมีส่วนเร่งให้สัมฤทธิ์ผลได้เร็วขึ้น และเกิดประโยชน์สูงสุด และหากได้ร่วมกับองค์กรของรัฐ ที่รับผิดชอบเกี่ยวกับเรื่องนี้แล้ว ปัญหาราคามังคุดจะได้รับการแก้ไขในเร็ววัน

บริษัท เอเชียนไฟย์โตซูติคอลส์ จำกัด (มหาชน) จึงได้จัดตั้งงบประมาณไว้ทำงานร่วมกับภาครัฐ ที่ดำเนินงานนี้อยู่แล้ว ในขณะเดียวกันก็ได้มี การรวบรวมนักวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัยมังคุดจริงๆ เข้ามาร่วมปรึกษาและวางแผนกันว่าจะสนับสนุนและรองรับการพัฒนานี้อย่างไรและ ได้จัดตั้งศูนย์วิจัยและพัฒนามังคุดไทย ( Thai Mangosteen R&D Center ) เพื่อนำข้อมูลที่ได้ทำวิจัยสำเร็จมาแล้ว และที่จะทำเพิ่มเสนอต่อ ผู้บริโภคให้ตระหนักถึงประโยชน์ของผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากการพัฒนาต่อไป ซึ่งย่อมจะสามารถช่วยยกระดับความน่าเชื่อถือและมูลค่า ของผลิตภัณฑ์โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตลาดต่างประเทศ ที่ผู้บริโภคต้องการข้อมูลเชิงวิทยาศาสตร์สากลก่อนการบริโภค

งานที่ได้กำหนดไว้แล้วภายในปี 2551 คือ
โครงการนำร่องอุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อสุขภาพ และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจากมังคุด โดยมีแผนงานโดยสังเขปคือ

1. แปรรูปผลมังคุดสดให้เป็นอาหารที่ชวนรับประทาน มีปริมาณของสารแซนโทนส์ที่มีประโยชน์ในมาตรฐานที่กำหนด
2. ทดสอบผลิตภัณฑ์กับผู้บริโภคที่ต้องการแก้ไขปัญหาสุขภาพ โดยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
3. นำผลการทดสอบประกอบเป็นข้อมูลทางวิชาการสนับสนุนการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ทั้งในและต่างประเทศ
4. กำหนดราคาจำหน่ายให้ผู้บริโภคผู้มีรายได้ปานกลางขึ้นไปสามารถซื้อใช้ได้ เพื่อให้สามารถจำหน่ายได้ในปริมาณมาก และระบายผลผลิตมังคุดของชาวสวนได้ในราคายุติธรรม
5. พัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ให้เป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารแล้วทดสอบประสิทธิภาพในการแก้ไขปัญหาสุขภาพ
6. จำหน่ายผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในตลาดโลก

อุตสาหกรรมนี้จะเกิดขึ้นได้หรือไม่ มีขนาดใหญ่ เล็กขนาดไหน ยั่งยืนมากเพียงใด ขึ้นอยู่กับความร่วมมือของทุกๆ ฝ่าย ตั้งแต่ชาวสวนมังคุด ผู้จำหน่ายมังคุด โรงงานผลิตผลิตภัณฑ์จากมังคุด นักวิจัยมังคุด องค์กรของรัฐที่ดูแลในเรื่องนี้ ร่วมกับภาคเอกชนที่ช่วยขยายตลาด ทั้งในและต่างประเทศ